
Sentencje świętego Ignacego z Loyoli z mini komentarzem na Rok Ignacjański
W ramach Jubileuszowego Roku Ignacjańskiego – trwającego od 20 maja 2021 do 31 lipca 2022 roku z okazji 500 lat od nawrócenia i 400 lat od kanonizacji świętego Ignacego – zebraliśmy w tym miejscu 56 trzyminutowych odcinków z życiowymi i praktycznymi sentencjami świętego Ignacego z Loyoli z krótkimi i praktycznymi komentarzami ojca Remigiusza Recława SJ.
Proponujemy rozważanie jednej sentencji świętego Ignacego codziennie przez dwa miesiące albo po jednej tygodniowo (łącząc odcinki 6 i 7, 10 i 11, 34 i 35 oraz 54 i 55) przez rok (52 tygodnie), bądź wyrywkowo czy w dowolnym innym systemie.
Przejdź do odcinka:
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10,
11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20,
21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30,
31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40,
41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50,
51, 52, 53, 54, 55, 56.
↑ 1. Cokolwiek mówisz w sekrecie… (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Cokolwiek mówisz w sekrecie, tak to wyrażaj, jakbyś mówił to wobec wszystkich ludzi”.
1. Cokolwiek mówisz w sekrecie…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 2. Niezawiniona burza (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Burza, która bez naszej winy przeciw nam się sroży, jest zapowiedzią rychłej korzyści w przyszłości”.
2. Burza, która bez naszej winy przeciw nam…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 3. «Chcę» i «nie chcę» (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„«Chcę» i «nie chcę» nie mieszkają w naszym domu”.
3. „Chcę” i „Nie chcę” nie mieszkają w naszym domu.
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 4. Trudniej jest powściągnąć ducha niż ciało. (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Trudniej jest powściągnąć ducha niż ciało”.
4. Trudniej jest powściągnąć ducha niż ciało.
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 5. Gotowość do drogi (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Pracownicy w Winnicy Pańskiej jedną nogą tylko powinni stać na ziemi, drugą zaś winni trzymać podniesioną i gotową do wyruszenia w drogę”.
5. Pracownicy w Winnicy Pańskiej jedną tylko nogą…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 6. O zgodzie z Kościołem (cz. 1.) (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Tak dalece powinniśmy być w zgodzie z Kościołem, ażeby uznać za czarne to, co naszym oczom wydaje się białe, jeśliby Kościół określił to jako czarne”.
6. Tak dalece winniśmy być w zgodzie z Kościołem… (cz.1.)
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 7. O zgodzie z Kościołem (cz. 2.) (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Tak dalece powinniśmy być w zgodzie z Kościołem, ażeby uznać za czarne to, co naszym oczom wydaje się białe, jeśliby Kościół określił to jako czarne”.
7. Tak dalece winniśmy być w zgodzie z Kościołem… (cz.2.)
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 8. Liczne sprzeciwy (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Doświadczenie uczy nas, że tam, gdzie napotyka się liczne sprzeciwy, można zazwyczaj spodziewać się większych owoców”.
Doświadczenie uczy nas, że tam, gdzie napotyka się na liczne sprzeciwy…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 9. Zaparcie się własnej woli (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Wyżej należy cenić zaparcie się własnej woli, niż wskrzeszanie umarłych”.
9. Wyżej należy cenić zaparcie się własnej woli, niż wskrzeszanie umarłych.
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 10. Bezrozumne posłuszeństwo (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Ci, co tylko wolą są posłuszni, rozum ich zaś jest przeciwny, są w zakonie jedną tylko nogą”.
10. Ci, co tylko wolą są posłuszni, rozum ich zaś jest przeciwny, są w zakonie jedną tylko nogą.
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 11. Posłuszeństwo potrzebuje przekonania rozumu (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Ten, kto ma wstąpić do zakonu, niech wie, że nie będzie tam miał wytchnienia i spokoju, chyba że obiema nogami, to jest wolą i rozumem przekroczy próg zakonny”.
11. Kto ma wstąpić do zakonu, niech wie, że nie będzie tam miał wytchnienia i spokoju, chyba że…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 12. Wymówki ciała (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Winniśmy zawsze mieć w podejrzeniu wymówki ciała, bo zwykło ono słabością sił usprawiedliwiać ucieczkę przed trudem”.
12. Winniśmy zawsze mieć w podejrzeniu wymówki ciała, bo zwykło ono…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 13. Rozmowa o rzeczach Bożych (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Choćby nawet z najgorszym człowiekiem nawiązało się rozmowę o rzeczach Bożych, zawsze z tego płynie zysk niemały”.
v
13. Choćby nawet z najgorszym człowiekiem nawiązało się rozmowę o rzeczach Bożych…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 14. Zmiana wewnętrzna zamiast zewnętrznej (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Zmiana miejsca pobytu nie zmienia obyczajów. Jeśli niedoskonały nie opuści sam siebie, wcale nie będzie lepszy gdzie indziej, niż jest tutaj”.
14. Zmiana miejsca pobytu nie zmienia obyczajów. Jeśli niedoskonały nie opuści sam siebie…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 15. Ujarzmianie ducha (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„O ile bardziej należy się wysilać, aby ujarzmić ducha niż ciało”.
15. O ile bardziej należy się wysilać, aby ujarzmić ducha niż ciało.
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 16. Zaufanie Bogu plus własne staranie (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Niech to będzie pierwszą zasadą w działaniu: Tak Bogu ufaj, jakby całe powodzenie spraw zależało tylko od Boga, a nie od ciebie. Tak jednak dokładaj wszelkich starań, jakbyś ty sam miał to wszystko zdziałać, a Bóg nic”.
16. Tak Bogu ufaj, jakby całe powodzenie spraw zależało tylko od Boga…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 17. Nie należy sądzić innych, według własnych słabości (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Człowiek zły łatwo innych posądza o zło, podobnie jak ten, co ma zawroty głowy, myśli, że wszystko dookoła niego wiruje”.
17.Człowiek zły łatwo innych posądza o zło…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 18. Pomocne błędy (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Ten, kto popełnił błąd, niech nie upada na duchu, bo i błędy pomagają do zdrowia duszy”.
18. Ten, kto popełnił błąd, niech nie upada na duchu, bo i błędy pomagają do zdrowia duszy.
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 19. Robić jedną rzecz. (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Ten robi najwięcej, kto robi dobrze jedną rzecz”.
Ten robi najwięcej, kto robi dobrze jedną rzecz.
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 20. Szacunek wobec różnorodności dróg (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Jest rzeczą wielce niebezpieczną chcieć prowadzić wszystkich tą samą drogą do doskonałości”.
20. Jest rzeczą wielce niebezpieczną chcieć prowadzić wszystkich tą samą drogą do doskonałości.
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 21. Podwójne rozeznanie: przed i po (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Przewidywać i planować to, co ma się zrobić, a po zrobieniu zbadać to i ocenić; To najpewniejsze zasady dobrego działania”.
21. Przewidywać i planować to, co ma się zrobić, a po zrobieniu zbadać to i ocenić…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 22. Przyjacielskie upomnienie (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Wielką pomocą do postępu jest przyjaciel, któremu pozwoliłeś upominać cię za twoje uchybienia”.
22. Wielką pomocą do postępu jest przyjaciel, któremu pozwoliłeś upominać cię za twoje uchybienia.
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 23. Szkodliwe skrajności (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Zarówno oziębłość jak i nadmierny zapał mogą powodować choroby duszy”.
23. Zarówno oziębłość jak i nadmierny zapał mogą powodować choroby duszy.
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 24. Miara postępu duchowego (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Źle się mierzy postęp duchowy wedle oblicza, gestów, łatwości natury lub zamiłowania do samotności. Miarę tę należy brać z mocy, z jaką ktoś przezwycięża samego siebie”.
24. Źle mierzy się postęp duchowy wedle oblicza, gestów, łatwości natury lub …
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 25. Przeszkodzić nawet jednemu grzechowi (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Jest bardzo wartościowe przeszkodzić nawet tylko jednemu grzechowi, choćby za cenę wszystkich trudów i trosk tego życia”.
25. Jest bardzo wartościowe przeszkodzić nawet tylko jednemu grzechowi…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 26. Niebezpieczne lekceważenie (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Zazwyczaj większe niebezpieczeństwo kryje się w lekceważeniu małych grzechów, niż bardzo wielkich”.
26. Zazwyczaj większe niebezpieczeństwo kryje się w lekceważeniu małych grzechów
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 27. Uwolnienie szczególnie wewnętrzne (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Jedynie ten, co nie tylko od świata, ale i od samego siebie się uwolnił, może uważać, że zasługuje na miano zakonnika”.
27. Jedynie ten, co nie tylko od świata, ale i od samego siebie się uwolnił…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 28. Dobre intencje (~-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Niech wszyscy usiłują mieć dobre intencje. To znaczy: niech szukają Boga i wyzbywają się miłości do tego, co ziemskie, aby wszystko kochać w Bogu i Boga we wszystkim”.
28. Niech wszyscy usiłują mieć dobre intencje. To znaczy…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 29. Różnorodność dróg i darów (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Są różne drogi do doskonałości, bo różne i liczne są dary Ducha Świętego”.
29. Są różne drogi do doskonałości, bo różne i liczne są dary Ducha Świętego.
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 30. «Magis», czyli «lepiej» (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Ten kogo wiąże tak wielki obowiązek służenia Bogu, nie może się zadowolić przeciętną pracą i służbą” (MAGIS).
30. Ten, kogo wiąże tak wielki obowiązek służenia Bogu… (MAGIS)
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 31. Atak od najsłabszej strony (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Szatan, mając zaatakować człowieka bada najpierw, jaka jest jego słaba strona i w czym jest najbardziej opieszały. I właśnie w tym miejscu będzie atakował”.
31. Szatan, mając zaatakować człowieka, bada najpierw, jaka jest jego słaba strona…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 32. Do radości przez pokorę i posłuszeństwo (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Synu mój, chcę, żebyś był uśmiechnięty i radosny w Panu. Zakonnik bowiem nie ma żadnej przyczyny do smutku, a wiele do radości. Ażebyś zaś zawsze mógł być pogodny i radosny, bądź zawsze pokorny i posłuszny”.
32. Synu mój, chcę, żebyś był uśmiechnięty i radosny w Panu…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 33. Zaniedbania prowadzą do smutku. (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Niedbalstwo i oziębłość sprawiają, że wszystkie prace są smutne”.
33. Niedbalstwo i oziębłość sprawiają, że wszystkie prace są smutne.
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 34. Służyć i chwalić Boga («O tyle, o ile» cz. 1) (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Człowiek w takiej mierze ma się posługiwać stworzeniami, w jakiej mu one pomagają do osiągnięcia celu życia: czyli służby i chwały Bożej. W takiej zaś mmierze ma się ich pozbywać, w jakiej są przeszkodą do tego celu”.
34. Człowiek w takiej mierze ma się posługiwać stworzeniami… (cz.1)
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 35. Jak używać stworzeń («O tyle, o ile» cz. 2) (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Człowiek w takiej mierze ma się posługiwać stworzeniami, w jakiej mu one pomagają do osięgnięcia celu życia: czyli służby i chwały Bożej. W takiej zaś mmierze ma się ich pozbywać, w jakiej są przeszkodą do tego celu”.
35. Człowiek w takiej mierze ma się posługiwać stworzeniami… (cz.2)
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 36. Nawyk zmieniać nawykiem (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Trzeba jednej skłonności przeciwstawiać inną skłonność, nawykowi inny nawyk, podobnie jak jeden klin wybija się innym klinem”.
36. Trzeba jednej skłonności przeciwstawiać inną skłonność, nawykowi inny nawyk…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 37. Nie ilość, ale wewnętrzne smakowanie (~2-3′).

— Święty Ignacy Loyola
„Nie obfitość wiedzy ale jej wewnętrzne odczuwanie i smakowanie zadowala i nasyca duszę”.
37. Nie obfitość wiedzy ale jej wewnętrzne odczuwanie i smakowanie zadowala i nasyca duszę.
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 38. Boski paradoks (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Być nieogarnionym przez największe, a jednocześnie mieszkać w najmniejszym – boską jest rzeczą”.
38. Być nieogarnionym przez największe, a jednocześnie mieszkać w najmniejszym – boską jest rzeczą.
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 39. Pracowity Bóg (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Bóg działa i pracuje dla mnie we wszystkich rzeczach stworzonych na obliczu ziemi; znaczy to, że postępuje On, jak ktoś pracujący”.
39. Bóg działa i pracuje dla mnie we wszystkich rzeczach stworzonych na obliczu ziemi.
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 40. Mądra nieufność (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Najbardziej boję się tych, którzy jedną ręką sieją, a drugą burzą”.
40. Najbardziej boję się tych, którzy jedną ręką budują, a drugą burzą.
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 41. Brak umiaru (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Wskutek braku umiaru dobro zamienia się w zło, a cnota w wadę”.
41. Wskutek braku umiaru dobro zamienia się w zło, a cnota w wadę.
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 42. Szkodliwy pośpiech (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„To co się osiąga ze zbytnim pośpiechem zazwyczaj nie jest trwałe. I nie tylko, jest także przyczyną upadku”.
42. To, co się osiąga ze zbytnim pośpiechem zazwyczaj nie jest trwałe…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 43. Waga precyzji (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Kto mało precyzuje, ten mało wie, a jeszcze mniej uczy innych”.
43. Kto mało precyzuje, ten mało wie, a jeszcze mniej uczy innych.
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 44. Wybierać większy pożytek (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Jeśli nie można wszystkim zadośćuczynić, należy raczej wybrać tych, po których można spodziewać się większego pożytku w Panu”.
44. Jeśli nie można wszystkim zadośćuczynić, należy raczej wybrać tych, …
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 45. Walka działaniem przeciwnym (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Jeżeli nieprzyjaciel stawia przed moimi oczami sprawiedliwość, przeciwstawiam mu natychmiast miłosierdzie; jeżeli miłosierdzie, to ja przeciwnie, przypominam sobie sprawiedliwość”.
45. Jeżeli nieprzyjaciel stawia przed moimi oczami sprawiedliwość, przeciwstawiam mu…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 46. Unikać porównań i kopiowania (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Powinniśmy unikać robienia porównań między nami, co jeszcze żyjemy, a błogosławionymi, którzy żyli w dawnych czasach…”.
46. Powinniśmy unikać robienia porównań między nami, co jeszcze żyjemy, a błogosławionymi…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 47. Raczej czyny niż słowa (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Miłość winno się zakładać więcej na czynach niż na słowach”.
47. Miłość winno się zakładać więcej na czynach niż na słowach.
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 48. Przekraczanie własnej wygody (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Bez wątpliwości oznaką największej cnoty jest zdolność do obcowania z Panem przy różnych zajęciach niż tylko w jakimś jednym”.
48. Bez wątpliwości oznaką większej cnoty jest zdolność do obcowania z Panem…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 49. Ukochanie Męki Jezusa (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Wszystek miód, jaki można zebrać z kwiatów świata, nie ma w sobie tak wielkiej słodyczy, jak żółć i ocet Pana Naszego Jezusa Chrystusa”.
49. Wszystek miód, jaki można zebrać z kwiatów świata, nie ma w sobie tak wielkiej słodyczy…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 50. Fundament Słuchania (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Nie będąc nazbyt skorym do mówienia, starałbym się uważnie i spokojnie słuchać, aby potem móc lepiej odpowiedzieć, albo też powstrzymać się od zabierania głosu”.
50. Nie będąc nazbyt skorym do mówienia, starałbym się słuchać uważnie i spokojnie
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 51. Łączyć, nigdy nie dzielić (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„W samym towarzystwie niech nie istnieje ani się nie ujawnia skłonność umysłów do jakichkolwiek stronnictw. Niech raczej objawia się powszechna miłość, która by wszystkie te stronnictwa, choćby były wzajemnie przeciwne, ogarniała w Panu”.
51. W samym Towarzystwie niech nie istnieje ani się nie ujawnia skłonność umysłów do…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 52. «Bez przesady» (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Powiedzenie «Bez przesady» należy stosować do wszystkiego, nawet do samej sprawiedliwości…”
52. Powiedzenie „Bez przesady” – należy stosować do wszystkiego, nawet do samej sprawiedliwości…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 53. Święty zapał (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Starajcie się podtrzymywać w sobie święty i roztropny zapał tak w nauce, jak i w zdobywaniu cnót. W jednej i w drugiej dziedzinie więcej wart jest jeden intensywny akt, niż tysiąc ospałych”.
53. Starajcie się podtrzymywać w sobie święty i roztropny zapał tak w nauce, jak i w …
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 54. Usypiający brak trudności (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Kiedy wszystko układa się bardzo pomyślnie, istnieje groźba, że co do służenia Bogu, mogłoby być o wiele lepiej”.
54. Kiedy wszystko układa się bardzo pomyślnie, istnieje groźba, że …
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 55. Różne osoby mają różne pokusy (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Sposób postępowania nieprzyjaciela wobec początkujących w służbie Bogu polega zazwyczaj na tym, że stawia przed nimi różne przeciwności i przeszkody. Podsuwa na przykład takie myśli: «Czy możesz spędzić całe życie w ten sposób…?»”.
55. Sposób postępowania nieprzyjaciela wobec początkujących w służbie Bogu polega …
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl
↑ 56. Ukochać krzyż własnych trudności i oschłości (~2-3′)

— Święty Ignacy Loyola
„Nie ma tak wielkiego ciężaru, który nie wydawałby się lekki i słodki dla tego, kto postępuje z gorliwości, zapałem i wewnętrzną pociechą”.
56. Nie ma tak wielkiego ciężaru, które nie wydawałby się lekki i słodki dla tego…
ojciec Remi Recław SJ
Źródło: remi.jezuici.pl